Lead Poisoning

protect_your_family_from_lead.png

The Center of Excellence for Newcomer Health has named lead poisoning as a priority health condition for Afghan newcomers, particularly infants, children, and women of reproductive age.

Lead poisoning affects all communities. However, according to the Afghan Health Initiative, Afghan newcomers are disproportionately affected by lead poisoning due to exposure to contaminated products like surma, pressure cookers, certail fuels, children’s toys, or ammunition. Lead is also found in water, soil, and paint in American homes built before 1978.

The Lead Poisoning Collection includes practical resources to support organizations and individuals working to prevent and address lead exposure and poisoning among Afghan newcomers, including translated print materials, social media assets, text message templates, and audio and video PSAs. They are based on guidance from the CDC and state health departments, and they include Afghan cultural references for a tailored approach.

Two men using lead conversation guide

Conversation Guide: Lead Poisoning

Conversation guides are English-language, web-based tools for bilingual service providers and community leaders who want to talk confidently about health topics with newcomers. The guide is unlike any other frequently asked questions resource in that it incorporates Afghan cultural references and highlights how Afghans can continue certain cultural practices while staying safe from lead. 

Read now >>


Health department official tests pressure cooker for lead

Health Department and CBO Partner to Reduce Lead Exposure for Afghan Newcomers

Seattle and King County Public Health (SKCPH) has been partnering with Afghan Health Initiative (AHI) to prevent childhood lead poisoning in King County, Washington. Their efforts include home visits and a pressure cooker exchange program. Learn more about their efforts in reducing lead exposure.

Learn more >>

Lead Poisoning
Prevention


Download PDF:
English | Dari | Pashto


Customize in Google Slides:
English | Dari | Pashto


Customize in Canva:
English | Dari | Pashto

Lead Poisoning Testing & Treatment


Download PDF:
English | Dari | Pashto


Customize in Google Slides:
English | Dari | Pashto


Customize in Canva:
English | Dari | Pashto

"Lead is a poison. There is no safe amount of lead in the body."
Social Media Assets

Social media assets, which are customizable and soon to be translated, can be shared via WhatsApp, Facebook Messenger, or other social media apps like Instagram where communities go to for information.

Download Images:
English | Dari | Pashto


Customize in Google Slides:
English | Dari | Pashto


Customize in Canva:
English | Dari | Pashto


Whatsapp icon
Lead Poisoning Prevention Text Messages
English
  1. Lead is a poison. There is no safe amount of lead in the body. 
  2. Lead can harm anyone, but young children and pregnant people are at a higher risk. 
  3. Lead is more harmful to children less than six years of age because their bodies are still developing and growing quickly.
  4. Too much lead in your body while pregnant can hurt your baby’s brain
  5. Lead can cause serious health problems. Even low levels of lead can cause harmful changes in intelligence, behavior, and health. 
  6. The harm done by lead may never go away, but lead poisoning can be prevented. 
  7. Common sources of lead include paint, dirt, water from lead pipes, surma, cooking pots, toys or jewelry, ammunition and other metallic items.
  8. Support your child's healthy development by using cosmetics from American or European brands instead of Surma.
  9. Cook delicious Afghan dishes like lubya or korma in pressure cookers made with stainless steel. 
  10. Wash fruits and vegetables before cooking or eating them, and remove the outer leaves of leafy green vegetables. 
  11. Season your food with spices sold in the U.S., which do not contain lead.
  12. Follow the Afghan tradition of removing your shoes before entering a home and keeping rugs at entryways clean.
Dari
  1. سرب یک زهر است هیچ مقدار مطمئنی از سرب در بدن وجود ندارد. 
  2. سرب می تواند به هر کسی آسیب برساند، اما اطفال خردسال و زنان حامله در معرض خطر بیشتری هستند. 
  3. سرب برای اطفال زیر شش سال مضرتر است زیرا بدن آنها هنوز در حال رشد و انکشاف سریع است.
  4. سرب بیش از حد در بدن شما در دوران حاملگی می تواند به مغز طفل شما آسیب برساند
  5. سرب می تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند. حتی سطوح پایین سرب می تواند باعث تغییرات مضر در هوش، رفتار و صحت شود. 
  6. ضررهای سرب ممکن است هرگز از بین نرود، اما می توان از مسمومیت با سرب جلوگیری کرد. 
  7. منابع رایج سرب عبارتند از رنگ، خاک، پیپ های آب سربی، سورمه، دیگ های پخت و پز، اسباب بازی ها یا جواهرات، مهمات و سایر اقلام فلزی.
  8. با استفاده از لوازم آرایشی برندهای آمریکایی یا اروپایی به جای سرمه، زمینه رشد سالم طفل تان را فراهم کنید.
  9. غذاهای خوشمزه افغانی مانند لوبیا یا قورمه را در دیگ های ساخته شده از فولاد ضد زنگ بپزید. 
  10. میوه ها و سبزیجات را قبل از پختن یا خوردن بشویید و برگ های بیرونی سبزیجات سبز رنگ را جدا کنید. 
  11. در غذای خود از مساله جات فروخته شده در ایالات متحده که حاوی سرب نیستند، استفاده کنید.
  12. از رسوم وعنعنات افغانی پیروی کنید که بوت های خود را قبل از ورود به خانه بکشید و فرش های ورودی را پاک نگه دارید.
Pashto
  1. سرب یو مسموموونکی دی. په بدن کې د سربو خوندي مقدار نشته دی. 
  2. سرب هرچا ته زیان رسولی شي، خو کوچني ماشومان او مېندواره مېرمنو ته ډیر خطر لري. 
  3. سرب تر شپږو کلونو کم عمر ماشومانو ته ډیر زیان رسوي، ځکه چې د دوی بدن لاهم وده کوي او په چټکۍ سره لویېږي.
  4. د کېندوارۍ پر وخت ستاسو په بدن کې خورا ډیر سرب ستاسو د ماشوم ذهن ته زیان رسولی شي.
  5. سرب جدي روغتیایی ستونزې رامنځته کولی شي. ان د سربو ټیټه کچه د پوهاوی، چلند او روغتیا برخه کې د زیانمن بدلون لامل شي. 
  6. د سربو په وسیله رامنځته شوي زیان ممکن هیڅکله له منځه لاړ نه شي، خو د سربو زهري کیدو مخه نیول کیدی شي. 
  7. د سربو په عامی سرچینو کې رنګ، کثافات، د سربی پایپ څخه اوبه، رانجه، د پخلي لوښي، د لوبو سامان یا زیورات، مهمات او نور فلزي توکي شامل دي.
  8. د رانجو پر ځای د امریکایی یا اروپایی برانډونو د سینګار وسایلو په کارولو سره د خپل ماشوم د سالمې ودې ملاتړ وکړئ.
  9. خوندور افغاني خواړه لکه لوبیا یا قورمه د زنګ له ضد اوسپنې څخه په جوړ شوي دیګ بخار کې پاخه ګړي. 
  10. میوې او سبزیجات تر پخولو یا خوړلو مخکې ومینځئ او د شنو سبزیجاتو بیروني پاڼي لیرې کړئ. 
  11. خپل خواړه په متحده ایالاتو کې پلورل شوي مسالو سره خوندور کړئ چې سرب نه لري.
  12. کور ته تر ننوتو مخکې د بوټانو لرې کولو او د ننوتو په لارو کې د غالۍ پاک ساتلو افغاني دود تعقیب کړئ.

Whatsapp icon

Lead Poisoning Testing and Treatment Text Messages

English
  1. In the United States, doctors screen all children for lead poisoning when they are 1 and 2 years old, but anyone can get tested for lead poisoning at any age. 
  2. Ask your doctor to test you and your family for lead poisoning. 
  3. Most people, including children, do not feel sick when they have lead poisoning. 
  4. A blood test is the best way to determine if you or your child has been exposed to lead. 
  5. Blood tests for lead are usually free for people with health insurance, including Medicaid.
  6. Eating foods with high iron, calcium and vitamin C can help protect you and your child against the harmful effects of lead, but it is not a cure for lead poisoning.
  7. If you or your children have relatively low levels of lead, removing the source of the lead (such as dust or cookware) may be enough to reduce the amount of lead in your blood.
  8. For more severe cases of lead poisoning, there are medicines that can help your body get rid of the lead. The medicine is called chelation therapy, and may be given in pills or in an injection.
  9. Avoid home remedies, as some may contain lead and could make your health problems worse. 
  10. Always follow your doctor's recommendations on how to treat lead poisoning.
  11. Treatments for lead poisoning can relieve some problems but not others. That is why preventing exposure to lead, especially among children and pregnant people, is important.
Dari
  1. در ایالات متحده، داکتران تمام کودکان را در سن 1 و 2 سالگی از نظر مسمومیت با سرب معاینه می‌ کنند، اما هر کسی در هر سنی می‌تواند از نظر مسمومیت با سرب تست شود. 
  2. از داکتر خود بخواهید که شما و خانواده تان را از نظر مسمومیت با سرب تست کند. 
  3. بیشتر افراد، از جمله کودکان، هنگام مسمومیت با سرب احساس مریضی نمی کنند. 
  4. تست خون بهترین راه برای مشخصئ نمودن اینکه آیا شما یا فرزندتان در معرض سرب قرار گرفته اید یا خیر میباشد. 
  5. تست خون برای سرب معمولاً برای افرادی که بیمه صحی از جمله Medicaid دارند رایگان است.
  6. خوردن غذاهای غنی از آهن، کلسیم و ویتامین C می تواند از شما و اطفال تان در برابر اثرات مضر سرب محافظت کند، اما مسمومیت با سرب را تداوی نمی کند.
  7. اگر شما یا اطفال تان سطح سرب پایین دارید، حذف منبع سرب (مانند گرد و خاک یا ظروف آشپزی) ممکن است برای کاهش میزان سرب در خون شما کافی باشد.
  8. برای موارد شدیدتر مسمومیت با سرب، ادویه های وجود دارند که می توانند به بدن شما کمک کنند تا از شر سرب خلاص شود. این ادویه کیلاسیون درمانی نامیده می شود و ممکن است به صورت تابلیت یا پیچکاری تجویز شود.
  9. از تداوی های خانگی خودداری کنید، زیرا برخی ممکن است حاوی سرب باشند و مشکلات صحی شما را بدتر کنند. 
  10. همیشه توصیه های داکتر خود را در مورد نحوه تداوی مسمومیت با سرب دنبال کنید.
  11. معالجه مسمومیت با سرب می تواند برخی از مشکلات را تسکین دهد اما برخی دیگر را نه. به همین دلیل است که جلوگیری از قرار گرفتن در معرض سرب، به ویژه در میان کودکان و زنان حامله، مهم است.
     
Pashto
  1. ډاکټران په متحده ایالاتو کې ټول ماشومان په سربو سره د مسمومیدو (زهری کیدو) لپاره معاینه کوي کله چې دوی 1 او 2 کلن وي، خو هرڅوک په هر عمر کې د سرب د زهري کیدو لپاره معاینه کېدی شي.  
  2. له خپل ډاکټر وغواړئ چې تاسو او کورنۍ مو د سرب مسمومیت (زهری کیدو) پر وړاندې معاینه وکړي. 
  3. د ماشومانو په ګډون ډیری خلک په سربو سره د مسمومیت پر وخت د ناروغۍ احساس نه کوي. 
  4. د وینې معاینه د دې معلومولو لپاره غوره لاره ده چې ایا تاسو یا موو ماشوم په سربو مسموم شوی کنه. 
  5. د سربو لپاره د وینې معاینات معمولا د Medicaid په ګډون روغتیايي بیمې لرونکي خلکو لپاره وړیا دي.
  6. د لوړ اوسپنې، کلسیم او ویټامین سي لرونکي خواړه خوړل کولی شي په سربو سره ستاسو او ستاسو ماشوم د زیانمنو اغیزو پر وړاندې ساتنه کې مرسته وکړي، خو دا په سربو سره د مسمومیت درملنه نه ده.
  7. که تاسو یا مو ماشومان د سربو اړونده ټیټه کچه ولري، نو د سرب سرچینې لیرې کول (لکه دوړې یا پخلی) ممکن ستاسو په وینه کې د سرب ومقدار کمولو لپاره کافي وي.
  8. په سربو سره د مسمومیت د ډیرو سختو حالتونو لپاره داسې درمل شته دي چې له سربو څخه ستاسو د بدن په خلاصون کې مرسته کولی شي. دا درمل د چیلیشن معالجه (chelation therapy) بلل کیږي او کیدای شي د ګولیو یا پیچکاری په توګه ورکړل شي.
  9. د کور له درملو ډډه وکړئ، ځکه چې ځینې یی کیدای شي سرب ولري او روغتیايي ستونزې مو لا پسې خرابې کړي. 
  10. تل د خپل ډاکټر سپارښتنې تعقیب کړئ چې څنګه په سربو سره مسمومېدو درملنه وکړئ.
  11. په سربو سره د مسمومسیت درملنه کولی شي ځینې ستونزې لرې کړي، خو نور نه. له همدې امله په سربو سره د مسمومیت مخنیوی په ځانګړې توګه په ماشومانو او مېندواره ښځو کې مهم دی.
     
Radio
Lead Poisoning Prevention PSA
English

Protect your family from lead. There is no safe amount of lead in the body. Lead can slow down growth and development, make it hard to learn, damage hearing and speech, and cause behavior problems. Even low levels of lead can cause harmful changes in intelligence, behavior, and health. 

Lead can harm anyone, but young children and pregnant women are at higher risk. Children are especially at risk from lead because of their small size and developing brains. If a pregnant person has a high lead level, their developing baby can also be harmed.

Common sources of lead include paint, especially in houses built before 1978; dirt near airports, factories, highways and orchards; water when it comes from lead pipes; cosmetics like surma, kajal and kohl; toys, especially if they are old and painted or metal; job sites for people who work in factories, construction, or around metals; and ammunition or contact with metals from military service.

The harm done by lead may never go away, but lead poisoning can be prevented. You can practice your traditions while protecting their families from lead. Support your child's healthy development by using cosmetics from American or European brands instead of Surma. Cook delicious Afghan dishes like lubya or korma in pressure cookers made with stainless steel. Season your food with spices sold in the U.S., which do not contain lead. Follow the Afghan tradition of removing your shoes before entering a home and keeping rugs at entryways clean. You can also wash floors, windowsills, and other surfaces with soap and water; wash bottles, teething rings, and toys with soap and water; wash your hands and your child’s hands before eating and sleeping; wash fruits and vegetables before cooking or eating them; and only buy toys that say they are lead free. If you rent, ask your landlord about lead before you sign a lease. Before you buy a home, have it inspected for lead. You should also ask your doctor to test you and your family for lead poisoning.

Dari

خانواده خود را از سرب محافظت کنید. هیچ مقدار مطمئنی از سرب در بدن وجود ندارد. سرب می تواند رشد و تکامل را کند نماید، آموختن را سخت کند، ، به شنوایی و گفتار آسیب برساند و باعث مشکلات رفتاری شود. حتی سطح پایین سرب می تواند باعث تغییرات مضر در هوش، رفتار و صحت شود. 

سرب می تواند به هر کسی آسیب برساند، اما اطفال خردسال و زنان حامله در معرض خطر بیشتری هستند. اطفال به دلیل جسامت کوچک و مغز در حال رشد شان در معرض خطر سرب هستند. اگر یک زن حامله سطح بالای سرب داشته باشد، طفل در حال رشد او نیز ممکن است آسیب ببیند.

منابع معمول سرب عبارتند از رنگ، مخصوصاً در خانه های که قبل از سال 1978 ساخته شده اند؛ خاک نزدیک میدان های هوایی، فابریکه ها، شاهراه ها و باغ ها؛ آبی که از پیپ های سربی می آید؛ لوازم آرایشی مانند سرمه و کاجل؛ لوازم بازی، به خصوص اگر قدیمی و رنگ شده یا فلزی باشند؛ محل کاری افرادی که در فابریکه ها، بخش های ساختمانی یا اطراف فلزات کار می کنند و تماس با مهمات یا فلزات مربوط به خدمات عسکری.

آسیب ناشی از سرب ممکن است هرگز از بین نرود، اما می توان از مسمومیت با سرب جلوگیری کرد. شما می توانید از رسوم و عنعنات خود برای محافظت از خانواده های تان در برابر سرب استفاده کنید. با استفاده از لوازم آرایشی برندهای آمریکایی یا اروپایی به جای سرمه، زمینه رشد سالم طفل تان را فراهم کنید. غذاهای خوشمزه افغانی مانند لوبیا یا قورمه را در دیگ بخارهای ساخته شده از فولاد ضد زنگ بپزید. در غذاهای خود از مساله جاتی که در ایالات متحده فروخته می شوند و دارای سرب نیستند، استفاده کنید. از رسم و عنعنات افغانی که شامل کشیدن بوت ها قبل از وارد شدن به خانه و پاک نگهداشتن فرش های ورودی است. پیروی کنید. همچنین می توانید فرش ها، طاقچه ها و سایر سطوح را با آب و صابون بشویید. بوتل ها، حلقه های که برای دندان کشیدن اطفال استفاده میشوند و لوازم بازی را با آب و صابون بشویید. قبل از غذا خوردن و خوابیدن دست های خود و طفل تان را بشویید. میوه ها و سبزیجات را قبل از پختن یا خوردن بشویید. و فقط لوازم بازی را بخرید که می گویند بدون سرب هستند. اگر خانه کرایه میگیرید، قبل از امضای قرارداد کرایه، از صاحبخانه خود در مورد سرب بپرسید. قبل از خرید خانه، آن را از نظر سرب بررسی کنید. همچنین باید از داکتر خود بخواهید که شما و خانواده تان را از نظر مسمومیت با سرب معاینه کند.

Pashto

خپله کورنۍ د سرب څخه وساتئ. په بدن کې د سرب خوندي مقدار شتون نلري. سرب کولی شي وده او پرمختګ ورو کړي، زده کړه یې ستونزمنه کړي، اوریدلو او وینا ته یی زیان ورسوي، او د چلند ستونزې رامینځته کړي. حتی د سرب ټیټه کچه کولی شي په پوهه، چلند او روغتیا کې زیانمن بدلونونه رامینځته کړي.

سرب کولی شي هرچا ته زیان ورسوي، مګر کوچني ماشومان او امیندواره میرمنو ته ډیر خطر لري. ماشومان په ځانګړې توګه د دوی د کوچني اندازې او د ماغزو د پراختیا له امله د سرب له خطر سره مخ دي. که چیرې د امیندواره میرمنو د سرب کچه لوړه وي، د دوی وده کونکي ماشوم هم زیانمن کیدی شي.

د سرب عامی سرچینو کی رنګ شامل دي، په ځانګړې توګه د 1978 څخه مخکې جوړ شوي کورونه؛ هوایی ډګرونو، فابریکی، لویو لارو او باغونو ته نږدې کثافات؛ اوبه کله چې د سرب پایپونو څخه راځي؛ د سنګار (آرایش) وسایل لکه رانجه، کاجل او کوهل (رانجه)؛د لوبو سامان (وسایل)، په ځانګړې توګه که دوی زاړه او رنګ شوي یا فلزي وي؛ د هغو خلکو لپاره د کار ځایونه چې په فابریکو، ساختماني کارونو، یا د فلزونو شاوخوا کې کار کوي؛ او مهمات یا د نظامي خدماتو څخه د فلزاتو سره اړیکه.

د سرب لخوا رامینځته شوي زیان ممکن هیڅکله له مینځه لاړ نشي، مګر د سرب زهري کیدو (مسمومیت) مخه نیول کیدی شي. تاسو کولی شئ خپل دودونه (رواجونه) تعقیب کړئ پداسې حال کې چې خپله کورنۍ د سرب څخه وساتي. د رانجو پر ځای د امریکایی یا اروپایی برانډونو د سنګار (آرایش) وسایلو په کارولو سره د خپل ماشوم د سالم پرمختګ ملاتړ وکړئ. خوندور افغاني خواړه لکه لوبیا یا قورمه د زنګ ضد اوسپنه څخه جوړ شوي دیګبخار کې پاخه کړی. خپل خواړه په متحده ایالاتو کې پلورل شوي مسالو سره مساله (خوندور) کړئ ، کوم چې سرب نلري. کور ته د ننوتلو دمخه د بوټانو ویستلو او د ننوتلو په لارو کې د فرش پاک ساتلو افغان دود (رواج) تعقیب کړئ. تاسو کولی شئ فرشونه، کړکۍ، او نور سطحونه په صابون او اوبو ومینځئ؛ بوتلونه، د غاښونو وسیتلو حلقی، او د لوبو سامان په صابون او اوبو ومینځئ؛ خپل لاسونه او د ماشوم لاسونه د خوړلو او ویده کیدو دمخه ومینځئ؛ میوې او ترکاری (سبزی) د پخلی کولو یا خوړلو دمخه ومینځی؛ او یوازې هغه د لوبو سامان واخلی چې وايي دوی سرب نلری. که تاسو یو کور په کرایه اخلی، مخکې له دې چې تاسو د کرایی سند لاسلیک کړئ د خپل مالک څخه د سرب په اړه پوښتنه وکړئ. مخکې له دې چې تاسو یو کور اخلئ، د سرب لپاره یې معاینه (کتنه) وکړئ. تاسو باید د خپل ډاکټر څخه هم وغواړئ چې تاسو او ستاسو کورنۍ د سرب زهری کیدو (مسمومیت) معاینه (کتنه) وکړي.


Radio
Lead Poisoning Testing & Treatment PSA
English

There is no safe amount of lead in the body. Lead can slow down growth and development, make it hard to learn, damage hearing and speech, and cause behavior problems. Ask your doctor to test you and your family for lead poisoning.

Most people, including children, do not feel sick when they have lead poisoning. A blood test is the best way to determine if you or your child has been exposed to lead. In the United States, doctors screen all children for lead poisoning when they are 1 and 2 years old, but anyone can get tested for lead poisoning at any age. Blood tests for lead are usually free for people with health insurance, including Medicaid.

Treatments for lead poisoning can relieve some problems but not others. That is why preventing exposure to lead, especially among children and pregnant people, is important. If you or your children have low levels of lead, removing the source of the lead (such as dust or cookware) may be enough to reduce the amount of lead in your blood. For more severe cases of lead poisoning, there are medicines that can help your body get rid of the lead. The medicine is called chelation therapy, and may be given in pills or in an injection. Avoid home remedies, as some may contain lead and could make your health problems worse. Always follow your doctor's recommendations on how to treat lead poisoning.

Eating foods with high iron, calcium and vitamin C can help protect you and your child against the harmful effects of lead, but it is not a cure for lead poisoning. Ingredients that already exist in many traditional Afghan dishes offer protection, including chicken, meat, fish, eggs, beans, lentils, leafy greens, fruit, milk, cheese, and yogurt.

Dari

هیچ مقدار مطمئنی از سرب در بدن وجود ندارد. سرب می تواند رشد و تکامل را کند نماید، آموختن را سخت کند، به شنوایی و گفتار آسیب برساند و باعث مشکلات رفتاری شود. از داکتر خود بخواهید که شما و خانواده تان را از نظر مسمومیت با سرب معاینه کند.

اکثر افراد، از جمله اطفال، هنگام مسمومیت با سرب احساس مریضی نمی کنند. معاینه خون بهترین راه برای فهمیدن اینکه آیا شما یا طفل تان در معرض سرب قرار گرفته اید یا خیر، میباشد. در ایالات متحده، داکتران تمام اطفال را در سن 1 و 2 سالگی از نظر مسمومیت با سرب معاینه می کنند، اما هر کسی در هر سنی می تواند از نظر مسمومیت با سرب معاینه شود. معاینه خون برای سرب معمولاً برای افرادی که بیمه صحی از جمله Medicaid دارند رایگان است.

تداوی مسمومیت با سرب می تواند بعضی از مشکلات را برطرف کند اما بعضی دیگر را نه. به همین دلیل جلوگیری از قرار گرفتن در معرض سرب، به ویژه در میان اطفال و زنان حامله، مهم است. اگر شما یا اطفال تان سطح سرب پایین دارید، حذف منبع سرب (مانند گرد و خاک یا ظروف آشپزی) ممکن است برای کاهش میزان سرب در خون شما کافی باشد. برای موارد شدیدتر مسمومیت با سرب، ادویه های وجود دارند که می توانند به بدن شما کمک کنند تا از شر سرب خلاص شود. این ادویه کیلاسیون درمانی نامیده می شود و ممکن است به صورت تابلیت یا پیچکاری تجویز شود. از تداوی های خانگی خودداری کنید، زیرا برخی ممکن است حاوی سرب باشند و مشکلات صحی شما را بدتر کنند. همیشه توصیه های داکتر خود را در مورد نحوه تداوی مسمومیت با سرب دنبال کنید.

خوردن غذاهای غنی از آهن، کلسیم و ویتامین C می تواند از شما و اطفال تان در برابر اثرات مضر سرب محافظت کند، اما مسمومیت با سرب را تداوی نمی کند. مواد اولیه موجود در بسیاری از غذاهای سنتی افغانستان از جمله مرغ، گوشت، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، عدس، سبزیجات برگ سبز، میوه، شیر، پنیر و ماست محافظت می کند.

Pashto

په بدن کې د سرب خوندي مقدار شتون نلري. سرب کولی شي وده او پرمختګ ورو کړي، زده کړه یې ستونزمنه کړي، اوریدلو او وینا ته یی زیان ورسوي، او د چلند ستونزې رامینځته کړي. له خپل ډاکټر څخه وغواړئ چې تاسو او ستاسو کورنۍ د سرب مسمومیت (زهرجن کیدو) لپاره معاینه (کتنه) وکړي.

ډیري خلک، د ماشومانو په ګډون، کله چې دوی د سرب زهرجن کیدو (مسمومیت) په حالت کې وي د ناروغی احساس نه کوي. د وینې معاینه (کتنه) د دې معلومولو لپاره غوره لاره ده چې ایا تاسو یا ستاسو ماشوم د سرب سره زهرجن کیدو (مسمومیت) په حالت کې یاست. په متحده ایالاتو کې، ډاکټران ټول ماشومانو کله چې دوی 1 او 2 کلن وي د سرب مسمومیت (زهرجن کیدو) لپاره معاینه (کتنه) کوي ، مګر هرڅوک کولی شي په هر عمر چی وی د سرب زهرجن کیدو (مسمومیت) لپاره معاینه شي. د سرب لپاره د وینې معاینات معمولا د میډیکاډ (Medicaid) په شمول د روغتیا بیمې لرونکي خلکو لپاره وړیا دي.

د سرب زهرجن کیدو (مسمومیت) درملنه کولی شي ځینې ستونزې لرې کړي مګر ټول نه. له همدې امله دا مهمه ده چې د سرب سره د ککړیدو مخه ونیسو، په ځانګړې توګه د ماشومانو او امیندوارو میرمنو ترمنځ. که تاسو یا ستاسو ماشومان د سرب ټیټه کچه ولري، د سرب سرچینې لرې کول (لکه دوړې یا پخلی) ممکن ستاسو په وینه کې د سرب مقدار کمولو لپاره کافي وي. د سرب زهرجن کیدو (مسمومیت) د ډیرو سختو قضیو لپاره، داسې درمل شتون لري چې ستاسو د بدن سره د سرب څخه په خلاصون کې مرسته کولی شي. دا درمل د چیلیشن درملنه (chelation therapy) بلل کیږي، او کیدای شي د ګولیو یا پیچکاری په توګه کې ورکړل شي. د کور درملنې څخه ډډه وکړئ، ځکه چې ځینې یی کیدای شي سرب ولري او ستاسو د روغتیا ستونزې لا پسې خراب کړی. تل د خپل ډاکټر سپارښتنې تعقیب کړئ چې څنګه د سرب زهرجن کیدلو (مسمومیت) درملنه وکړئ.

د لوړ اوسپنې، کلسیم او ویټامین سي لرونکي خواړه خوړل کولی شي ستاسو او ستاسو ماشوم د سرب زهرجن کیدو (مسمومیت) د زیانمنو اغیزو په وړاندې ساتنه کې مرسته وکړي، مګر دا د سرب زهرجن کیدو (مسمومیت) درملنه نه ده. هغه اجزاوې چې پخوا د افغانستان په ډیرو دودیزو خواړو کې شتون لري د خوندیتوب وړاندیز کیدای شی ، په شمول د چرګ، غوښه، کب، هګۍ، لوبیا، دال، د پاڼو لرونکي سبزیجات، میوه، شیدې، پنیر او مستې.